Metoda centylowa oparta jest na rozkładzie częstości cech w populacji, którą przyjęto jako wzorcową (rys. 9). Posegregowany materiał wg wzrastających wielkości daje obraz mniej lub bardziej symetrycznego rozkładu. W materiałach rozwojowych rozkłady są zazwyczaj asymetryczne dodatnio, tj. mają dłuższe ramiona od strony większych wielkości badanej cechy. W związku z takim ich układem trudniej jest stosowac podział oparty na tzw. odchyleniu standardowym, które obejmuje w obu kierunkach od średniej arytmetycznej (górna skala na rys, 9) 68,3% wszystkich spostrzeżeń, ale tylko przy rozkładzie normalnym (widocznym na przytoczonej rycinie). Gdy układ nie jest symetryczny, trze- ba stosować podział na centyle, tj. wielkości odsetkowe. Dany centyl pokazuje, jak wiele dzieci (konkretnie jaki procent) znajduje się poniżej danego punktu: ten typ podziału także pokazano na rys. 9. Na rysunku tym uwidoczniono także inne systemy podziału, stosowane w psychologii, których nie będziemy bliżej omawiać. Pokazują one jednak, jak normy psychologiczne można porównać z podanymi w niniejszej książce normami rozwoju fizycznego i psychomotorycznego.
Metodę centylową można przedstawić w postaci tabel lub graficznie jako tzw. siatki centylowe. Siatki centylowe wyrysowane są na układzie współrzędnych, gdzie na osi poziomej oznaczono wiek w latach, a na osi pionowej – wielkość cechy w jednostkach, w jakich jest mierzona. Układ ten tworzy siatkę, na której tle skośnie przebiegają granice poszczególnych „kanałów”, tj. linie oznaczające procentową częstość danej cechy w danym wieku.
Leave a reply