Monthly Archives Lipiec 2015

Znacznie ułatwiają ocenę rozwoju badania dokonywane okresowo. Ich wartość polega na tym, że możemy wówczas zbadać dynamikę rozwoju dziecka. Inne będzie nasze działanie, gdy aktualny stan rozwoju jest zaniżony i dopiero w ostatnim okresie stwierdzi się jego przyspieszenie, inne zaś, gdy aktualny stan był zadowalający, natomiast ostatni okres przyniósł zahamowanie rozwoju. Efektu tego nie można uzyskać przy badaniach jednorazowych. Badania okresowe całej młodzieży szkolnej dają ponadto możliwość wczesnego wychwytania dzieci, u których dopiero rozpoczyna się zaburzenie rozwoju. Jest to niezwykle istotne, ponieważ w im 'wcześniejszym okresie zaburzenie zostanie zidentyfikowane i im wcześniej zostaną podjęte środki zaradcze, tym większa jest szansa całkowitego usunięcia zaburzenia. Toteż im częstsze są badania kontrolne w szkole, tym łatwiej skutecznie przeciwdziałać zaburzeniom rozwojowym dzieci. Kontrola powinna być tym częstsza, im szybsze jest tempo rozwoju dzieci w danym wieku. W okresie pokwitania kontrola powinna być dokonywana nie rzadziej niż dwa razy w roku. Okres rozpoczęcia roku szkolnego nie jest dla badań kontrolnych najwłaściwszy, z wyjątkiem dzieci nowo wstępujących do szkoły, gdyż po letnich wakacjach stan zdrowotny jest zazwyczaj najlepszy. Celowe są natomiast badania kontrolne na początku zimy oraz pod koniec wiosny, przed letnimi koloniami i obozami. Wnioski z tych badań po konsultacji z lekarzem powinny być przekazane rodzicom i innym wychowawcom (także na koloniach i obozach) wraz z odpowiednimi zaleceniami co do sposobu opieki nad dzieckiem.

Dla zdrowia psychicznego dziecka jest bardzo ważne, by idąc do szkoły nie napotykało w niej czy w związku z nią nadmiernych trudności. Taki zły start, niezawiniony przecież przez dziecko, może odbić się niekorzystnie na całej jego przyszłości, na jego stosunku do nauki, do życia w grupie, do społeczeństwa. W Polsce istnieje obowiązek badania dojrzałości szkolnej i badania te przeprowadzać powinien zespół składający się z psychologa, pedagoga i lekarza. W wielu ośrodkach brak jest jednak psychologów, badanie przeprowadza więc lekarz z pedagogiem.

Przykład 1. Dziewczynka A. S. w wieku 11 lat ma 142,5 cm wysokości i waży 33,5 kg. Na osi pionowej siatki (rys. 18) odnajdujemy wielkość 142,5 cm i wystawiamy z niej prostopadłą. Następnie na osi poziomej odnajdujemy wielkość 33,5 kg i również wystawiamy prostopadłą aż do przecięcia się z poprzednią. W miejscu przecięcia się obu linii zaznaczamy punkt. Punkt ten znalazł się w kanale K, na linii odpowiadającej wiekowi 11-Ietniej dziewczynki. Ogólnie można więc ocenić rozwój badanej dziewczynki jako prawidłowy, harmonijny, z tendencją do budowy lekko szczupłej.

Wysokość ciała mierzy się antropometrem (rys. 3), w warunkach szkolnych jednak dopuszczalne jest użycie wzrostomierza zamocowanego przy wagach lekarskich. Pomiar wykonujemy do najwyższego punktu na głowie, zwanego vertex (symbol: u), mierząc w ten sposób (rys. 4) odległość vertex od poziomu, na którym stoi badany (basis, symbol: B). Stąd pomiar wysokości zapisać można symbolem: B-v.

Bywa, że nerwica jest wynikiem nadmiernych w stosunku do możliwości aspiracji. Trzeba wtedy użej pracy, by przekonać, że zawód np. robotnika jest również ważny i zaszczytny jak wyższe studia (zresztą nieosiągalne przecież dla niezdolnych). Analogicznie, gdy źródłem nerwicy są kompleksy związane z urodą, wysokością ciała, opóźnionym dojrzewaniem, kalectwem itp., pozostaje jako jedyna metoda przekonanie pacjentów, że nie jest to problem na tyle istotny, by nim się tak bardzo przejmować.

Jedno z bardzo ważnych wskazań higieny psychicznej dotyczy sto- sunków międzyludzkich. Powszechnie wiadomo, że człowiek, który znajduje się w obiektywnie trudnych warunkach życiowych, jeżeli jest otoczony atmosferą życzliwości i zrozumienia, czuje się bez porównania lepiej niż ten, który mając obiektywnie doskonale warunki życia (pracy, warunki materialne, zaopatrzenie itp,), żyje w ustawicznym konflikcie z otoczeniem.

W poprzednich rozdziałach opisano przebieg rozwoju człowieka i czynniki genetyczne oraz środowiskowe, które tym rozwojem kierują. Powstaje jednak pytanie, czy człowiek zawsze wyglądał tak samo, jak również czy obecnie nie ulega już dalszym przemianom. Homo sapiens recens, człowiek współczesny rozumny, ukształtował się w ciągu milionów lat ewolucji grupy zwierząt zwanych Naczelnymi. Wyodrębnienie się istot ludzkich odnosi się do okresu od ok. miliona do pół miliona lat temu. Współczesny człowiek wraz ze swym zróżnicowaniem rasowym występuje co najmniej od kilkunastu tysięcy lat. Jest rzeczą sporną, czy ulega on dalszym istotnym przekształceniom gatunkowym, niewątpliwie jednak nadal trwają dalsze jego przemiany.

Krótkowzroczność, w przeciwieństwie do nadwzroczności, jest wadą mającą tendencję do powiększania się wraz ze wzrostem dziecka. W okresie dojrzewania, gdy następuje wprawdzie niewielki, ale szybki wzrost długości gałki ocznej, dochodzi zwykle do nasilenia się krótkowzroczności, a nawet do jej powstania. Wadę tę wyrównujemy soczewkami rozpraszającymi. Dzieci z tą wadą wymagają częstej kontroli lekarskiej i muszą stale nosić okulary.

Jest to choroba bakteryjna wywoływana różnymi typami pałeczki duru. Zakażenie następuje na drodze pokarmowej, a materiałem zakaźnym są przede wszystkim wydaliny chorego lub niekiedy nosiciela czy ozdrowieńca. Dur jest typową chorobą, która szerzy się na skutek braku kultury sanitarnej. W warunkach normalnych dur spotyka się rzadko, i to przeważnie w postaci biegunek niemowlęcych, zatruć pokarmowych itp.

Do innych częstych zaburzeń w zakresie układu kostno-stawowego u dzieci i młodzieży zalicza się płaskostopie. Rozwój stopy omówiono w rozdz. 5. Płaska stopa jest zjawiskiem normalnym w pierwszych latach życia: sklepienia kształtują się dopiero ok. 3 r.ż. Jest to związane z rozwojem mięśni i wiązadeł stopy, które stanowią jakby strzemię podwieszające kości śródstopia.

Współczesna medycyna dysponuje szeregiem metod działania i środków, które umożliwiają współżycie seksualne bez groźby niepożądanej ciąży. Jest to ważne przede wszystkim ze względu na interes społeczny i dobro dzieci. Dziecko niepożądane, dla którego nie ma miejsca na święcie, to dziecko głęboko skrzywdzone. Z dzieci, którym rodzice nie zapewniają niezbędnych warunków rozwoju, często wyrastają ludzie marginesu, obciążający społeczeństwo. Już ten sam fakt powinien wpływać na podejmowanie decyzji o potomstwie ze szczególną rozwagą. Popęd płciowy nie stanowi uzasadnienia w wypadku działań lekkomyślnych.